شکل گیری یانچشمه

در مورد شکل گیری این روستای پر ماجرا روایت های به نسبت متنوعی وجود دارد اماانچه که بیش تر مورد قبول عام است وبا رویدادهای تاریخی ان زمان منطبق است:

 

( یک نکته مهم که وجود دارد اینکه متاسفانه در طول تاریخ یانچشمه تاریخ نویسی نداشته که رویدادها بدون هیچ شبه ای به ثبت برسند بنابرین کل روایت های موجود براساس باورهای عمومی ومطالب دست نویس (نامعتبر) است. بنابرین کسی نیست که ادعا کند مطالب این وبلاگ کامل و بدون نقص است . در نهایت اگر در مورد مطلبی، نظرات شما با مطالب وبلاگ همخوانی ندارد در قسمت نظر دهی یاایمیل ، تاریخ مستند خود را ارایه کنید حتما اعمال خواهد شد تا انشاللله به یک تاریخ منسجم، مستند موثقی دست یابیم(

ونکته ی دیگر اینکه

طبیعتا تاخر یا تقدم ورود، اصالت یا قومیت پیشین خاندانی هیچگونه حس برتری ایجاب نخواهد کرد درحال حاضر تنها اصالتی که داریم اصالت یانچشمه ای ماست وبس.

اولین روایت مربوط میشود به  سالهای پیش از سده ی   ۱۱۰۰ (ه ش(که ادعا میشود فردی به نام شکراله بن صفا (جد شکراللهی ها) ازروستای نافچ واقع در استان چهارمحال وبختیاری به منطقه کنونی یانچشمه مهاجرت می کنددر ان زمان روستای به نام یانچشمه وجود نداشته بلکه در نزدیکی های ان  دهستانی ابادی به نام سوران وجودداشته(  که بقایای ان هنوزنیز وجود دارد)  این دهستان اباد وپرجمعیت را حاکم یا خان زور گو اداره می کرده ومردمان سوارن بدلیل به ستوه امدن از همین زور گویی ها تصمیم به ترک سوران می کنند عده ای از مردمان سوران به شکراله ملحق شده و جمعیت یانچشمه تازه شکل گرفته افزایش می یابد تا مقارن با سال ۱۱۰۲ (ه.ش)که شاه سلطان حسین اخرین شاه سلسله صفوی بر ایران حکومت می کرد ایران با حمله غافلگیرانه افغان ها مواجه می شودبا توجه به قرار داشتن شهر اصفهان بعنوان مرکزیت دودمان صفوی محمود افغان با لشکری عظیم راه پایتخت را در پیش می گیرند که از بد حادثه منطقه یانچشمه وسوران نیز یکی از مسیر هایپیشروی افغان ها به اصفهان می شود. خان سوران با شنیدن خبر پیشروی افغان ها از سوران به روستاهای اطراف فرار میکند ودراین حمله ی وحشیانه مردم سوران قتل عام میشوندوتنها تعدادی از انهاکه درباروی شهر پناه گرفته بودندباقی می مانندکه انها نیز به یانچشمه میروندزیراکه یانچشمه از این حمله به لطف مردمان دلیرش( از جمله شکراله و فرزندانش) کمترین خسارت رادیده بود مردمان بازمانده از ده های مجاور مثل بو علی نیز به یانچشمه ملحق می شوند.

همچنین در همین سالها)پیش از حمله ی افغان ها( شاخه ای ازایل بزرگ قشقایی ها بانام ایل باهارلو(معروف به گله داران)نیز باتوجه به مناسب بودن مرتع برای دام هایشان تصمیم به ساکن شدن در این منطقه می گیرند . به این ترتیب اقوام جدید تری ساکن یانچشمه می گردند.روند مهاجر پذیری یانچشمه تا اواخر سده ی 1300ادامه داشته اما به صورت های پراکنده تر.

ریشه نام یانچشمه:

معنای تحت الفظی  یانچشمه در زبان ترکی  به معنای کنار چشمه می باشداما با وجود اینکه روستا در کنار چشمه های زیادی قرار داشت  ایچنین نتیجه نمیشود که این نام برگرفته از این موضوع باشد. بلکه نام کنونی درواقع معرب شده نام یاغچشمه میباشد. علت ان هم وجود روغن های با کیفیت ان زمانت در این منطقه می باشد. که در گذر زمان این نام از یاغچشمه به یانچشمه تغییر میابد.

کشاورزی ،دامپروری وصنعت یانچشمه قدیم

اوج کشاورزی ودامپروری بعد از مدت کوتاهی پس از اسکان اهالی صورت می گیرد وبزودی یانچشمه از قطب های تولیدات محصولات کشاورزی ودامپروری استان اصفهان می گردد.طبق امار هایی  ،هر خانواده میانگین صاحب ۳۰۰راس دام بوده اند.ومحصولاتی که به نجف اباد وخمینی شهر واصفهان صادر می گردید موید این هستند وباوجود همین مشغله های کشاورزی اهالی کمتر فرصت به به انجام کارهای صنعتگری وبازاری می کردند بنابرین مهاجرین جدید که فاقد زمین ودام بودند به صنعتگری توسط اهالی تشویق میشوند وبه این ترتیب تاقبل از سال ۱۳۴۹یازده مغازه رنگرزی ۵مغازه مربوط به صنعت مسگری و۱۰باب مغازه نجاری ودرود گری ۸مغازه گیوه دوزی و۷مغازه اهنگری و۷۰مغازه مربوط به خواروبار و... تاسیس میشود همچنین وجود ۵مسجد به سبک معماری صفوی ۳باب حمام ۴میدان تجمع ویک کارخانه روغن کشی حکایت از وسعت یانچشمه قدیم می کنندکه تاحدودی از امکانات شهرهای ان زمان برخوردار بوده است.

حوادث مهم یانچشمه تا قبل از سال ۱۳۴۹

مشکلات ناامنی

در طول  این دو سه قرن ،سالهای پر حادثه وپر خاطره ای برای اهالی بود. اهالی که با اتحاد ویکدلی بی نظیر مردمانش به راحتی بر بسیاری از مسایل فایق می امدند.اما از چالش برانگیز ترین مسایل از پایان سلسله صفوی تا اغاز حکومت پهلوی  در سرتاسر ایران مسله امنیت بود .که یانچشمه ما هم از این مسله مستثنی نبود وسالهای نامنی را در کنار هجوم بی امان سارقان وراهزنان می گذراند اما دلاور مردمان یانچشمه هم بیکار نبودند در این مورد افرادی مسئولیت تامین امنیت را بر عهده داشتند در طول این دویست سال مسیولیت این امر ابتدا با ابتدا حاج صادق وبعدهابه ترتیب زمانی  با حاج مهدی ،محمد باقر ،مشهدی علی وحاج عجم (همگی از خاندان شکراللهی ها) بوده است که تا اغاز حکومت پهلوی که امنیت وثبات در جامعه حاکم می شود ادامه داشته است.

منازعه بااعراب

اعراب ساکن خراسان که خود از مهاجران وغیر بومیان خراسان بودندودر عهد عباسیان در خراسان حکومت  می کردند در زمان شاه سلیمان صفوی عده ای از انها به فریدن تبعید می گردند .عده ای در اطراف دامنه وروستاهایی نظیر اشجرد ساکن می شوند وعده ای هم که در اطراف روستای گنجیگاه اطراف یانچشمه میشوند پس از مدتی در اثر درگیری یکی از اهالی گنجیگاه به نام قاعد با اعراب به فردی از انان به قتل می رسد واین امر با  وساطت بزرگان یانچشمه در قبال اعطای مقداری پول وزمین به اعراب خاتمه میابد .وپس از مدتی اعراب مدعی دیگر املاک یانچشمه می گردن که پس از مدتی این مساله بعنوان بحران بسیار جدی تا حدی که برخی از اهالی تصمیم به ترک یانچشمه می کنند.اما با پیگری ها در سطح استانی و کشوری حاج صادق بن صفا این مساله ختم به خیر می شود.

وقایع روستای یانچشمه از سال 42 الی 1349

سال 1349را میتوان فصل جدیدی از زندگی برای اهالی دانست. فصل ماندن وادامه دادن ...فصل دل کندن ..دورانی که هروزو با بابالاتر امدن اب زمان برای ترک روستا تنگ تروتنگتر میگردید.

از سال 1342 که برنامه احداث سد زاینده‌رود (سد شاه‌عباس کبیر) بر روی رودخانه زاینده‌رود شروع و در سال 1349 هـ .ش، آبگیری صورت گرفت تغییر و تحول و مهاجرت‌ها و سر درگمی‌ و بلاتکلیفی دامنگیر اهالی گردیده بود، عده‌ای که دارای املاکی نبودند شروع به مهاجرت به شهرستان‌ها و خرید مسکن منزل و در تکاپوی شغل در شهرستان‌ها گردیدند و عده‌ عمده‌ای سردرگم و پریشان‌ حال در تقلای یافتن جا و مکان مناسب برای زندگی بهتر و گریز از آوارگی بودند که در این راستا از طرف مسئولین کشور پیشنهاد اسکان در دشت میشان خوزستان به طور دسته‌جمعی داده شد که به جای فروش اماکن و مساکن و مزارع و املاک به سازمان آب منطقه‌ای اصفهان مسئولین وزارت نیرو در دشت میشان شهرکی جهت اسکان و برای کشاورزان زمین کشت و اصناف شغل فراخور حال، تفویض گردد.

اما با اعزام کارشناسان محلی به استان خوزستان و مناطق پیشنهادی آب و هوای دشت میشان را مغایر طبیعت فریدن و رشد تکامل یافته اهالی تشخیص و مورد موافقت اهالی نشد و در نهایت املاک و مستقلات و غیره اهالی با قیمت نازل توسط کارشناسان وزارت نیرو و کارشناسان محلی خریداری و در اختیار اهالی واقع و هر کسی در تعیین سرنوشت و فرار از غرق شدن به هر طرف و جانب متواری شدند.

در سال 1348 آب در پشت سد انداخته شد و در سال 1349 اهالی به تدریج شروع به کوچ نمودند و به علت نداشتن مدیر و سرپرست و عدم اتحاد هر خانواده که افراد و خانوارهای مرتبط همساز و همراه گردیده وبه یک محل مورد علاقه کوچ نمودند، از طرفی ارامنه ساکن در روستاهای فریدن بالا که به ارمنستان کوچ می‌نمودند املاک و مساکن خود را به معرض فروش گذاشتند بدین‌جهت ساکنین مناطق حوضچه سد علی‌الخصوص یانچشمه و بابادگان که علاقه به کشاورزی داشتند به روستاهای ارامنه کوچ و با خرید منازل و مزارع ارامنه به فراخور حال و توانایی و مکنت و غیره اسکان گرفته و مشغول گردیدند.

عده‌ای هم که علاقه به کشاورزی نداشتند و یا صنعتگر و یا حرفه خاصی داشتند بیشتر به شهرستان‌های نجف‌آباد، اصفهان، تهران و خوزستان کوچ و با تهیه منزل ساکن شدند.

در این میان عده‌ای هم که حاضر به مهاجرت به غیر از وطن خود نبودند در یک نقطه از اراضی که هم‌جوار مزرعه هلیله علیا بود از طریق آبادانی مسکن شهرکی انتتخاب و پلاک‌بندی و به هر شخص و یا خانواده‌ای زمینی جهت احداث یک واحد مسکونی واگذار گردید و شروع به ساختمان‌سازی و اسکان در شهرک گردیدند.

اما چون در روستای جدید یانچشمه معروف به "نقشه" زمینه ایجاد شغل و درآمد نبود و وعده و وعید مسئولین کشور مبنی بر ایجاد زمینه اشتغال اعم از پمپاژ آب از حوضچه سد برای احیای کشاورزی مغزوق در حوضچه سد و احداث کارخانه‌های تولیدی و غیره برای اشتغال انجام نشد و یا نمی‌شد و در نهایت نقدینه دریافتی در قبال منازل و املاک مغروق به ته کیسه می‌رسید و بعضی‌ها مجبور به کوچ به شهرستان‌ها گردیده و خسارات ساختمان متحمله را در روستای جدید به مرور رها و آواره شهرستان‌ها و اختیار اسکان در نقاط مختلف کشور شدند.

بلافاصله با اجرای نقشه شهرسازی در اراضی یانچشمه اقدامات ذیل صورت گرفت:

در یانچشمه جدید دو باب مسجد بنا و دو حلقه چاه آب‌ آشامیدنی حفر شده مورد بهره‌برداری قرار گرفت و دو مدرسه ابتدایی که یک باب آن دخترانه و یک باب آن پسرانه،‌ دو باب حمام عمومی و در سال 1358 دو باب مدرسه راهنمایی پسرانه و دخترانه تأسیس گردید و در سال 1354 خانه بهداشت و بعد بهداری دایر شد و در سال 1372 دبیرستان پسرانه وحدت افتتاح و در سال 1381 دبیرستان دخترانه پروین اعتصامی راه‌اندازی شد.

تاریخچه ای که یکی از عزیزان هم ولایتی برایمان ایمیل کردند:

چهار فامیلی که اکثریت جمعیت این روستا را تشکیل میدهند عبارت اند از.شکرالهی-سورانی-بهارلوئی-عظیمی بزرگترین و پرجمعیت ترین فامیل شکرالهی می باشند که بر اساس سوابق تاریخی و محل سکونت آنها در یان چشمه قدیم که مرکز روستا راشامل می شده است با سابقه ترین فامیل در محل سکونت فعلی می باشد. تاریخ یانچشمه به زمان حکومت صفوی ها برمی گرددکه پس از ویرانی روستای کهن سوران با قدرتمند شدن قبایل ترک و به ویزه قزلباش ها و مهاجرت سبحان وردی قزلباش و برادر کوچکترش عظیم به محل فعلی و آباد نمودن کاریزها و زمین های بایر منطقه سبب تشکیل روستا شد.مردان بزرگی در تاریخ این روستا در خاطره ها و زبان ها ماندگار شده اند.مرحوم حاجی محمد صادق و مرحوم محمد باقر معروف به محمد باقر کوسه و مرحوم دادخواه و مرحوم حاجی عجم از طایفه شکرالهی ها و مرحوم حاجی موسی از طایفه بهارلویی ها و نهایتاً ومرحوم حاج اسحاق از طایفه سورانی ها هرکدام به واسطه توانایی هایی که داشتند گوشه ای از تاریخ روستا را رقم زده اند.در سالهای پس از انقلاب نیز این روستا بزرگانی را به خود دیده است که مرحوم دکتر جم و مرحوم شیخ اسماعیل شکرالهی از جمله این افراد می باشند.