معرفی روستاهای میزبان برای اقوام مهاجر از یانچشمه

غرغن، خویگان (بالا یا علیا)، سواران وسنگباران ازجمله دیگر مناطقی هستند که جمعی ازهم ولایتی ها پس از

تخلیه روستا برای سکونت برمی گزینند.

1-غرغن

 

از روستا های شهرستان فریدن بخش مرکزی ،دهستان ورزق جنوبی، با جمعیت۷۱۰نفر و۱۲۰خانوار درفاصله۱۲کیلومتری مرکز فریدن (داران)واز روستای نسبتا کم جمعیت فریدن محسوب می شود محل آن دامنه ٔ کوه و هوای آن سردسیر است آب آن از رودخانه ٔ محلی و قنات تأمین میشود .

 تاریخچه

همانطور که گفته شد با تاسیس سد زاینده رود بسیازی از مردمان یانچشمه بعلت نبود چراگاه مناسب برای دام هادر اطراف یانچشمه (جدید )به مناطق دیگر با چراگاه ومرتع های مناسب تر مهاجرت نمودند یکی از این مناطق روستایی با نام ارمنی" غرغن"  است. همچنین بسیاری از عناوین مزارع و باغات روستا نیز ارمنی است.

تاپیش از مهاجرت به این روستا  مردمان این روستارا ارامنه باجمعیتی بالغ بر 1348سکنه تشکیل میداده که در زمان صفویان به فریدن بزرگ کوچانده شدند. محصولات انها غلات، حبوبات، سیب زمینی و شغل اهالی زراعت و صنایع دستی قالی، گلیم و جاجیم بافی بوده است.

اما صحبت در مورد این مردمان هم سر درازی دارد.. مردمانیکه با شجاعت وسخت کوشی زمستان های سرد وخشن وطولانی را تحمل مینمودند.

نهایتا در سال 1349 پس از اینکه احداث و آبگیری سدزاینده رود سبب مهاجرت ساکنان روستاهای پشت سد شد، تعدادی از اهالی روستای یان چشمه و بابادگان (معروف به مری)به این روستا کوچ کرده و زمین های کشاورزی و منازل ارامنه را خریداری کردند.از جمله این افراد مرحوم حاجی عجم شکرالهی ، حاج غلامرضا عسگری بودند.

پس از مهاجرت اقوام جدیداکثریت ارامنه خانه وزمین های کشاورزییشان رابه انها فروخته واکثرا به اصفهان وبعضا به ارمنستان کوچ کردند. اما کلیسای انها هنوز هم فعالیت داردو همچنان به این روستا رفت وامد دارند.

از لحاظ ساختار روستایی این روستا معماری ویژه و منحصر به فردی دارد. روستا از چندین قلعه تشکیل شده است نحوه چینش قلعه ها و همچنین ساخت طویله های احشام، دیوارها، آشپزخانه ها و کاهدان ها ، ارتباط زیر زمینی قلعه ها،چاه ها و همچنین جوی های آب قابل توجه می باشد.کلیسای ارامنه هنوز در این روستا فعال بوده و هموطنان ارامنه روز های یکشنبه و سایر اعیاد به کلیسا مراجعه و عبادت می نمایند.

شغل ومحصولات

امااین روستا همانند سه روستای دیگر، سرشار از مشکلات فراوانی است و وجود همین مشکلات باعث شده روز به روزازجمعیت ان کاسته شود.خشکسالیهای پی در پی وکمبوداب ،بیکاری های فصلی ،مشکلات تک محصولی ،ازبین رفتن پوشش های گیاهی عدم سرمایه گذاری ها٬نداشتن امکانات ورزشی تفریحی  و هزاران مشکل دیگر.

در درجه اول بی تفاوت بودن مسولان مربوطه در کشور  وودر درجه دوم عدم اتحادویک دلی بین مردمانش به نظرنمی رسد روزی این مشکلات بر طرف شود. مشکل تک محصولی(محصولی به نام سیب زمینی) سالهای سال است که خسارت های جبران ناپذیری بر مردمان این روستا وارد کرده است.

 نرخ افت وخیز (البته اکثر مواقع افت)این محصول در طول سال وقیمت پایین این محصول وزمان نامناسب برداشت محصول این مشکلات هستند.

تقریبانودوپنج درصد محصولات کشت شده مربوط به کشت های زراعی می باشد وبه دلیل مشکلاتی از قبیل نامناسب بودن خاک وعدم برنامه ریزی برروی قسمت هایی که امکان درخت کاری وجود دارد تولید محصولات باغی ان بسیار ناچیز بوده .

امامساله ای که ذهن روستاییان را به خودمشغول کرده مساله ای به نام اب می باشدباوجود تحمل زمستا ن های سرد وخشن این منطقه سهم مردم این ناحیه از اب که تنها نعمت خدادادی این منطقه است بسیار ناچیز است متاسفانه تمام حم وغم مسیولین بجای برنامه ریزی برای رفع مشکلات این منطقه به مرکز استان (اصفهان )است که چگونه اب این منطقه بدون اینکه حتی دامی از ان استفاده کند به اصفهان یایزد ورفسنجان برسانند. اگرچه امروز باندهای مافیای بزرگ قدرت در کشور باثروت بی کران خود اینروزها هر کدام مسیر زاینده رود را به سمتی منحرف می کنند.انها از این منطقه بعنوان شیروانی برای رسیدن به مقاصد منفعت طلبانه وناعادلانه خود استفاده می کنند .طی یکسال گذشته برخی از روستاییان با شنیدن خبر تبدیل ابیاری سنتی به ابیاری بارانی بعد از سالیان سال بادید مثبت به ان نگاه می کردند اما چندان بعید نیست که هدف رساندن اب بیشتر به اصفهان باشدنه خدمت به روستاییان! متاسفانه این موارد را در حالی مشاهده میکنیم که یکی از برنامه های اصلی دولت خدمت رسانی به ابادی برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهر هاست اما در عمل شاهد معکوس ان هستیم . روز به روز خانواده های زیادی از این روستا به شهر ها مهاجرت می کنند تا انجا که دیگر دانش اموزی در مدارس این روستا باقی نمانده ومشکلاتی که در شهر باان روبرو می شوند حکایت دیگری ایست.

روزی دلخوشی مردمانش طبیعت زیبای ان بود. زدن چاه های زیاد و قطع بی رویه درختان ،خشک شدن(خشکاندن) رودخانه ،انقراض حیوانات وحشی ان ونبودبرنامه های درخت کاری دیگر از ان طبیعت بکر خبری نیست.

امااین پایان راه نیست تنها باکمی همت ومسولیت پذیری،وهمدل شدن روستاییان وتلاش بزای کشت محصولات متنوع ترو اصرار بروی حقوق خودبراحتی میتوانند بسیاری از این مشکلات را حل کنند.

خوشبختانه این روستا مستعد به وجودداشتن معادن نیز هست.

کلیسای سوب نشان

 مربوط به اواخر دوره قاجار است روزگاری تنهاعبادتگاه روستا بود.امابامهاجرت ارامنه نقش ان در روستا کمتر شد.اماهمچنان میزبان بزرگی برای ارامنه فریدن است. به لطف وهمت ارامنه روستا این اثر در تاریخ ۲۲ آبان ۱۳۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.که میتواند خبر خوبی برای اهالی

باشد.

2-خویگان

نسبتا پرجمعیت (در فصل های زراعی) واز نظر جغرافیایی در فاصله 160کیلومتری غرب اصفهان ودر حاشیه 3کیلومتری جنوب جاده اصلی اصفهان به خوزستان.روستایی اباد وزیبا وحاصلخیز ودر دامنه سلسله کوههای زاگرس ودر دشتی وسیعویکی از زیر شاخه های زاینده رود نیز برزیبایی های این روستا افزوده .

در سالهای اخیر منطقه دچار خشکسالی شدید بوده .

ازنظر ترکیب جمعیتی از اقوام ترک (مهاجرین یانچشمه) ارمنی ها گرجی ولر که همواره زندگی مسالمت امیزی باهمدیگر داشته اند.

این روستا تا چندی پیش ارمنی نشین بود و بزرگترین روستای ارمنی نشین ایران به حساب می‌آمد ولی با توجه به مهاجرت ارامنه، اکنون فقط شش خانوادهٔ دو نفرهٔ ارمنی در آن زندگی می‌کنند.

شغل اصلی اهالی کشاورزی ودامپروری است.یک مسله منحصربفرد روستا وجود سه کلیسای فعال که یک کلیسا با نام مریم مقدس در اثار ملی ثبت گردیده است .

واز لحاظ فرهنگی مانند سایر روستا های منطقه فریدن (سواران ،غرغن و..)یا حتی یانچشمه می باشند.

کلیسای مریم مقدس روستا

3-سواران

ازنظر جغرافیای از روستاهای استان اصفهان شهرستان فریدن بخش مرکزی دهستان ورزق جنوبی  با جمعیت کم ومتغییر (میانگین 400نفر در سال )

ازنظر فرهنگی دین وترکیب جمعیتی بسیار شبیه به روستای همجوار خود(غرغن )بوده .درواقع ترکیبی از مردمان ترک زبان وارمنی .

 

4-سنگباران

با اب وهوای خوب ودل نشین .در رشته کوههای زاگرس و در کنار شهر برف انبار واقع شده دارای مزارع باغهازیادی میباشد که به  خمسلو نیزمعروف است هم اکنون جزیی از برف انبار محصوب میشود.

سنگباران دیار  ترک زبان مهمان نواز است .تا قبل از سال 1350 محل سکونت ارامنه بوده و ساکنان بعد از آن را  تر ک زبان خمسلویی ویانچشمه ای تشکیل می دهند .

در سالهای اخیر به علت خشکسالی متعدد ،اهالی روستا از نظر درآمد های کشاوررزی و دامی در مضیغه قرار گرفته اند و عمده اراضی حاصلخیز آنان که دارای قدمتی بیش از چهار صد سال سابقه کشت داشته که توسط آبهای جاری رودخانه سیراب میشد الان بطور عمده غیرقابل کشت شده در سال 1389 طرح قطره ای و بارانی بخشی از مشکلات اهالی را مرتفع نموده اما عمده مشکلات همچنان باقی است در این راستا می طلبد که مسئولین امر تدابیری اندیشده ودر جهت احیای اراضی حاصلخیز و با تجمیع اراضی وتامین آب مورد نیاز در تولید محصول سیب زمینی که سابقه کشت دیرینه دارد.